Kanada’nın eğitim sistemini incelemek için geçen yıl ekim ayında ülkeye gelen Avustralyalı araştırmacılar, Ontario’yu ilham verici, Quebec’i ise uyarıcı bir örnek olarak tanımladı.
“Lessons from Canada: An Equitable Education System Is Possible” başlıklı raporun yazarları Tom Greenwell ve Chris Bonnor, Quebec’in eğitim sistemini kendi ülkelerindeki sorunlara benzer şekilde “işlevsiz” buldu.
Ontario: İlham Veren Bir Model
Araştırmacılar, özellikle Ontario’nun modelini övdü:
-
Ücretsiz ve kapsayıcı devlet okulları
-
Öğrenci seçmeyen eğitim sistemi
-
Kamu fonu almayan özel okullar
Greenwell, Ontario’daki yaklaşımın, eşitlikçi bir eğitim sistemi için örnek oluşturduğunu belirtti.
⚠️ Quebec: “Takip Etmeyin” Denilen Sistem
Buna karşılık Quebec’in üç katmanlı yapısı (normal devlet okulları, seçici devlet okulları, özel okullar), uzmanlara göre öğrenciler arasında ayrışmayı ve dezavantajlı grupların dışlanmasını pekiştiriyor.
Greenwell, Quebec modelini şu sözlerle eleştirdi:
“Tüm sorunlarımızı orada gördük. Aynı ayrıştırma ve eşitsizlik bizde de var.”
Raporda açıkça şu ifadeler yer aldı:
“Quebec sistemi çok sayıda genci yarı yolda bırakıyor.”
Umut Veren Tek Nokta: L’École ensemble
Uzmanlara göre Quebec’teki en umut verici gelişme, L’École ensemble adlı yurttaş hareketinin önerileri.
-
Tüm öğrenciler için ortak, ücretsiz ve kapsayıcı bir okul ağı oluşturmayı amaçlıyor.
-
Özel okulların not veya gelir bazlı seçimi sonlandırması öngörülüyor.
-
Katılmayan özel okullar, kamu fonlarını kaybedecek.
-
Tüm öğrencilerin özel programlara erişimi sağlanacak.
-
Yıllık uzun vadeli tasarruf: 100 milyon dolar
Hareketin koordinatörü Stéphane Vigneault, raporun kendi çözümlerine destek vermesinden memnun olduklarını ve yaklaşan seçim yılında değişim için umutlandıklarını söyledi.
️ FEEP’ten Tepki: “Eksik Bir Tablo Çiziliyor”
Quebec Özel Eğitim Kurumları Federasyonu (FEEP) ise raporu eleştirdi.
Başkan David Bowles, Quebec’in aslında eğitimde başarılı bir sistem sunduğunu savundu:
-
Ebeveynler çocuklarının okulunu seçebiliyor.
-
Quebec öğrencileri uluslararası testlerde oldukça iyi performans gösteriyor.
-
En yüksek ve en düşük başarı gösteren öğrenciler arasındaki fark, diğer bölgelere kıyasla daha dar.
Ayrıca özel okulların artık öğrencilerin %20’sini öğrenme güçlüğü çekenlerden seçtiğini, bu oranın birkaç yıl önce sadece %5 olduğunu ekledi.
✏️ Sonuç
Kanada’nın eğitimde iki farklı yüzü, Avustralyalı araştırmacıların dikkatini çekti:
-
Ontario modeli, eşitlikçi ve kapsayıcı bir eğitim anlayışıyla ilham verirken,
-
Quebec modeli, ayrıştırıcı yapısıyla uyarıcı bir örnek olarak öne çıkıyor.
Tartışma, eğitim sistemlerinin yalnızca akademik başarı değil, eşitlik ve kapsayıcılık açısından da değerlendirilmesi gerektiğini bir kez daha gündeme taşıyor.
